1) Ludzie w kosmosie

KIEDYŚ

Jurij Gagarin, 12 kwietnia 1961 roku, spędził w przestrzeni kosmicznej łącznie 108 minut.

TERAZ

Mikhail Korniyenko i Scott Kelly zaczynając od dnia 27 marca 2015 roku, spędzili w kosmosie 340 dni, wracając na kulę ziemską dopiero 1 marca 2016 roku. 

2) Teleskopy kosmiczne

Kosmiczny Teleskop Hubble’a wysłany 24 kwietnia 1990 roku.

 

KIEDYŚ

Pierwsze zdjęcie zrobione 20 maja 1990 roku tym teleskopem - Gwiazda Podwójna HD96755.

TERAZ

Zdjęcie z tego teleskopu na jego 25 rocznicę - Mgławica Guma z gromadą gwiazd Westerlund 2.

3) Sondy kosmiczne

KIEDYŚ

Sonda Mariner 4 wysłana 28 listopada 1964 roku.

TERAZ

Sonda New Horizons wysłana 19 stycznia 2006 roku

4) Zdjęcia planet

KIEDYŚ

Pierwsze zdjęcie Marsa przesłane przez sondę Mariner 4 15 lipca 1965 roku.

TERAZ

Zdjęcie Plutona przesłane 14 lipca 2015 roku.

Pierwszym odkrytym księżycem przez człowieka był, jak można było się spodziewać, nasz Księżyc. Jednak od tego czasu poznaliśmy o wiele więcej naturalnych satelitów w naszym Układzie Słonecznym, mających różne rozmiary, typy... i sekrety. Oto lista 10 najciekawszych naszym zdaniem księżyców Układu Słonecznego:

10.

MIMAS

(Saturn)

Mimas to najmniejsze znane ludzkości ciało niebieskie, które ma okrągły kształt w wyniku samo-grawitacji. Jest ciekawy ze względu na Herschel - krater, jaki zostawiła po sobie spadająca asteroida, której uderzenie było tak mocne, że prawie spowodowało rozpadnięcie się owego księżyca na części. Ze względu na swój charakterystyczny wygląd, często jest porównywany do Gwiazdy Śmierci z "Gwiezdnych Wojen"

 

9.

HYPERION

(Saturn)

Hyperion posiada bardzo mały ciężar właściwy. Jego kształt jest prawdopodobnie najbardziej niesamowity w całym Układzie Słonecznym. Do tej pory naukowcom nie udało się zbadać, co spowodowało właśnie takie ukształtowanie powierzchni księżyca. Znajduje się tu niezliczenie wiele lodowo-skalnych jaskiń. Inną charakterystyczną cechą, pozostającą w związku z nieregularnym kształtem, jest chaotyczny ruch wirowy. W odróżnieniu od innych księżyców w Układzie Słonecznym, wirujących zazwyczaj synchronicznie z ruchem wokół planety i wokół ustalonych osi, Hyperion „koziołkuje”, stale zmieniając chwilową oś obrotu.

8.

JAPET

(Saturn)

 Japet jest świetnie zachowaną relikwią z początków Układu Słonecznego. Jego charakterystyczną cechą jest pasmo równikowe, sięgające nawet 20 km wysokości i 200 km szerokości, którego jedna strona jest wyjątkowo jasna, a druga - ciemna jak węgiel. 

Istnieją przypuszczenia, że jego kształt jest wynikiem fuzji dwóch księżyców o różnym składzie i budowie.

7.

KERBEROS I STYX

(Pluton)

Wybór imion dla czwartego i piątego księżyca Plutona odbywał się za pomocą internetowej sondy. Kerberos (Cerberus) i Vulcan to były dwie najpopularniejsze nazwy w czasie zamykania głosowania 25 lutego 2013 roku, jednak przyjęła się tylko jedna z nich. IAU (Międzynarodowa Unia Astronomiczna) nie zaakceptowała nazwy Vulcan, ze względu na to, że nie jest to imię starożytnego bóstwa i jest już używane do określania innego hipotetycznego ciała niebieskiego na orbicie Merkurego. Dlatego wygrała nazwa na 3 miejscu - Styx. Oba te obiekty mają bardzo małą średnicę - zaledwie 10 i 34 km. Są to lodowe "odpadki" powstałe w wyniku zderzenia innych, większych ciał niebieskich.

6.

ENCELADUS

(Saturn)

Enceladus to najjaśniejszy księżyc w Układzie Słonecznym, odbijający prawie 100% światła słonecznego. Jest całkowicie pokryty czystym lodem. Temperatura sięga tam około -200°C. W okolicy bieguna południowego znajdują się duże, ciemne pęknięcia zwane "prążkami tygrysa", które powstały bardzo niedawno, a zjawisko to zostało zaobserwowane i udokumentowane przez człowieka. Podczas nagrywania tego obiektu w 2005 roku, sonda kosmiczna Cassini zarejestrowała wybuch gejzerów, wyrzucających wodę nad powierzchnię księżyca (które także potwierdziły istnienie wody w stanie ciekłym na Enceladusie).

 5.

TRYTON

(Neptun) 

Nazwa tego największego księżyca Neptuna pochodzi od imienia syna boga mórz Posejdona. Został odkryty jedynie 17 dni po odkryciu samego Neptuna. Jest to jedyny tak duży księżyc, krążący w odwrotnym kierunku niż obraca się planeta. Niektórzy sądzą, że jest to obiekt, który Neptun "przechwycił" z Pasa Kuipera (co mogłoby wyjaśniać odwrotną rotację). W 1989 roku, sonda Voyager 2 ukazała Tryton jako ciało niebieskie o stosunkowo równej powierzchni, z zaledwie kilkoma gejzerami i kanionami.

4.

GANIMEDES

(Jowisz)

Ganimedes to największy księżyc w Układzie Słonecznym, większy nawet od planety Merkury. Ze względu na swoje rozmiary, byłby uznany za planetę, gdyby nie to, że obraca się wokół Jowisza. Jest także jedynym księżycem posiadającym własne pole magnetyczne. W 1997 roku, Teleskop Hubble'a znalazł warstwę tlenu na jego powierzchni, jest ona jednak zbyt cienka aby podtrzymywać życie. 

3.

FOBOS

(Mars)

Fobos, z greckiego phobos - "strach", to największy księżyc Marsa ze średnim promieniem 11.1 km. Jest on silnie pokrytym kraterami, niesferycznym księżycem z charakterystycznym, mocno wyeksponowanym kraterem na jednym z końców. Jednym z najciekawszych zjawisk jest występujący tu monolit, unikalny 85 metrowy obiekt przypominający budowlę, który według zdania niektórych (nawet sławnych astronautów jak Buzz Aldrin) może być antycznym artefaktem. 

2.

TYTAN

(Saturn)

Tytan to największy księżyc Saturna, jedyny taki w Układzie Słonecznym, który posiada gęste chmury i atmosferę podobną do tej na planetach. Głównie składa się z azotu, metanu i etanu. 14 lutego 2005 roku sonda Cassini była pierwszym obiektem stworzonym przez człowieka, który przebił się przez gęstą atmosferę tego księżyca. Sonda ta także udowodniła, że w atmosferze Tytana znajdują się rozwiane płynne substancje (jedyny taki obiekt poza Ziemią), mimo że jest stworzona z metanu a nie z wody.

1.

EUROPA

(Jowisz)

Europa jest minimalnie mniejsza od naszego księżyca, co nie zmienia faktu, że jest to najbardziej intrygujący obiekt w Układzie Słonecznym. Księżyc ten pokryty jest grubą, niesamowicie gładką warstwą lodu z bardzo małymi różnicami wysokości. Pod powierzchnią znajduje się ogromny ocean, o głębokości 150 km, pokrywający całe ciało niebieskie. Szacuje się, że posiada 2-3 razy większą masę wody od Ziemi. Przez ogromne prawdopodobieństwo istnienia życia na Europie, jest planowane wysłanie wiele obiektów badających ten obszar. Na rok 2022 planowane jest wysłanie sondy Icy Moon Explorer, która będzie musiała przedrzeć się przez 20 km lodowej pokrywy aby odkryć głębię tego wodnego świata.

Jaka ona piękna...

To słowa pierwszego człowieka w kosmosie - Jurij Gagarina. 

 Ziemia - trzecia, licząc od Słońca, a piąta co do wielkości planeta Układu Słonecznego.

Pod względem średnicy, masy i gęstości jest to największa planeta skalista Układu Słonecznego. Ziemia jest zamieszkana przez miliony gatunków, w tym przez człowieka.

Jest jedynym znanym miejscem we Wszechświecie, w którym występuje życie. 

ZIEMIA W LICZBACH

Masa planety: 5,9736 × 10^24 kg
Średnica równikowa: 12 756 km
Średnica biegunowa: 12 714 km
Obwód równika: 40 030 km
Prędkość obiegu: 29 785 km/s
Równikowe przyspieszenie grawitacyjne: 9,81 m/s²
Ciśnienie atmosferyczne: 0,1 MPa
Znane Księżyce: Księżyc
Gęstość Ziemi: 5,515 g/cm³
Odległość orbity od Słońca: 149 598 262 km (1 AU)
Okres obiegu planety: 365,26 dni ziemskich
Temperatura powierzchni: od -88 do 58°C
Powierzchnia Ziemi – lądy i oceany: 510mln km². Morza i oceany stanowią 70,7% całej powierzchni, tj. 360,7 mln km². Lądy Ziemi to 149,4 mln km², czyli 29,3% powierzchni.

CIEKAWOSTKI

1) Ziemia jest jedyną planetą której nazwa nie pochodzi od bóstwa.

Pozostałe siedem planet w naszym Układzie Słonecznym jest nazywanych od rzymskich bogów i bogiń. Jednak tylko Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn zostały nazwane w czasach starożytnych, gdyż były one widoczne gołym okiem. Rzymska metoda nazewnictwa planet została wstrzymana po odkryciu Urana i Neptuna. Nazwa Ziemi pochodzi od anglosaskiego słowa Erda, co oznacza ziemię lub glebę. 

2) 99,9% roślin i zwierząt 

Żyjących na ziemi od chwili jej powstania wyginęło.

3) Temperatura wewnątrz Ziemi 

Zmienia się wraz z głębokością: wzrasta o 3^oC na 100 metrów.

4) Znajdujące się głęboko radioaktywne skały 

Mogą zapewnić ciepło naszej planecie jeszcze przez około 1000 miliardów lat.

5) 6,4 miliarda kilometrów 

Największa odległość, z jakiej sfotografowano Ziemię, znana jako "Pale Blue Dot".

6) Doba nie ma 24 godzin

Obrót Ziemi wokół własnej osi zajmuje 23 godziny 56 minut i 4 sekundy

7) "Linia Armstronga" - 19 kilometrów

Na tej wysokości konieczne jest założenie kombinezonu ciśnieniowego. Bez niego woda zaczyna wrzeć w temperaturze ludzkiego ciała.

8) Ziemia to jedyna planeta w Układzie Słonecznym z tektoniką płyt

Bez nich węgiel nie mógłby być spalany i recyklowany, przez co planeta by się przegrzała (tak jak Wenus).

9) Kula litego żelaza szeroka na 2400 kilometrów

Znajduje się w sercu planety. I chociaż jest aż biała z gorąca, to ciśnienie jest tak wysokie, że żelazo nie może się stopić.

10) W jądrze Ziemi znajduje się 99% zasobów złota

Wystarczająco dużo, aby przykryć powierzchnię planety 46-centymetrowym płaszczem.

11) 106 miliardów

Ludzi żyło do tej pory na Ziemi.

12) 9.2 miliarda

Tyle będzie wynosiła ludność w 2050 roku.

13) 2 cm

Dystans, jaki co roku pokonują kontynenty.

14) Tylko 14%

Gatunków na świecie zostało poznanych przez człowieka.

15)  Zanieczyszczenie powietrza w Chinach

Jest widoczne z kosmosu (Ale Wielki Mur Chiński nie jest)

Słońce - centralny punkt naszego Układu Słonecznego. Ale co tak naprawdę wie o nim przeciętny uczeń? Jest duże i świeci. Tak to prawda, ale przecież można wiedzieć więcej! Poniżej przedstawiona jest garść ciekawostek w postaci obrazków, wykresów i statystyk dotyczących tej gwiazdy.

 

 

VY Canis Majoris to największa znana nam gwiazda. Znajduje się około 4900 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa. Jej średnica może wynosić nawet 3 miliardy kilometrów, a więc 2 tysiące razy więcej niż naszego Słońca. Jest tak ogromna, że nawet światło potrzebuje ponad 2 i pół godziny dla okrążenia jej. Mimo to, nie jest to najcięższa gwiazda, gdyż posiada jedynie 30 mas Słońca. Jeśli chcesz zobaczyć artykuł o najcięższej znanej nam gwieździe kliknij tutaj.

R136a1 to najmasywniejsza znana nam gwiazda. Jest 265-320 razy masywniejsza od Słońca. Świeci także 10 milionów razy jaśniej i jest 7 razy gorętsza, bo temperatura dochodzi tam do 40 tysięcy stopni Celsjusza. Jej promień jest 35 razy większy od promienia Słońca. Znajduje się w gwiazdozbiorze Złotej Ryby, 165 tysięcy lat świetlnych od Ziemi.

Nasz Układ Słoneczny składa się z 8 planet (+jedna planeta karłowata) oraz ogromnej gwiazdy zwanej Słońcem. Poniżej znajdują się opisy poszczególnych z nich (oprócz Ziemi, do której artykuł możecie znaleźć tutaj oraz Słońca – tutaj). Polecamy także zajrzeć na stronę SolarSystemScope, która umożliwia obejrzenie Układu Słonecznego w trójwymiarze.

 Merkury 

 Jego masa to 0,0552 masy Ziemi. Średnica planety na równiku wynosi zaledwie 4 879 km. Merkury obiega Słońce w 87,969 dni. Prędkość Merkurego na orbicie to 172 248 km/godz i jest to najszybsza planeta w Układzie Słonecznym. Co ciekawe, pełny jej obrót wokół własnej osi zajmuje 58d 15h 26min, co powoduje jedną ciekawą anomalię na niebie Merkurego. Otóż Słońce nie porusza się na niebie tej planety, jak na Ziemi. Gdybyśmy obserwowali jego wschód, to koło południa Słońce zatrzymuje się na niebie Merkurego – zawraca, po czym znów się zatrzymuje i kontynuuje swą pierwotną wędrówkę.

 Wenus

Z powodu gigantycznego efektu cieplarnianego na powierzchni tej planety panuje temperatura równa 462 stopniom Celsjusza. Co ciekawe – Wenus krąży w ekosferze Układu Słonecznego i do pewnego okresu na Ziemi i Wenus panowały zbliżone warunki. Wenus była gorętsza o niespełna 10 stopni Celsjusza. Ziemię mógł spotkać los podobny do Wenus, jednak stało się coś, co spowodowało, że obie planety podążyły inną drogą ewolucji. Na Ziemi spadł deszcz i cały dwutlenek węgla z atmosfery wchłonęły skały. Potem przyszło zlodowacenie, co pozwoliło Ziemi ostygnąć. Wenus nie miała tyle szczęścia - cała jej woda wyparowała i w postaci pary unosi się w jej bardzo gęstej atmosferze. Gdyby nie to, realne by były wycieczki do tropików na Wenus. 

 Mars

Licząc od Słońca, Mars jest czwartą planetą Układu Słonecznego, a zarazem ostatnią planetą ziemską. Czasami także nazywany Czerwoną Planetą. Orbita Marsa jest bardziej eliptyczna niż orbita ziemska. Czerwona Planeta jest oddalona od Słońca o 228 milionów kilometrów. Swój kolor Mars zawdzięcza dużej zawartości w skorupie tlenków żelaza. Mars, obok Ziemi, ma najbardziej zróżnicowaną powierzchnię wśród wszystkich planet Układu Słonecznego. Można na niej wyróżnić pokrytą kraterami powierzchnię, nad którą wznoszą się wysokie nawet na 25 kilometrów góry, natomiast marsjańskie równiny są poprzecinane kanionami, których głębokość sięga nawet 7 kilometrów. Kaniony te osiągają długość 5000 kilometrów.

 Jowisz

Jowisz jest planetą Układu Słonecznego, której odległość od Słońca jest pięć razy większa niż odległość pomiędzy Ziemią a centrum naszego układu. Jednocześnie Jowisz jest pierwszą z czterech gazowych planet krążących wokół Słońca. Jest olbrzymią planetą – jego masa jest równa 320 masom Ziemi i, co ciekawe, jest około dwa razy większa niż łączna masa wszystkich pozostałych planet należących do Układu Słonecznego.

 Saturn

 Odległość Saturna od Słońca jest 10 razy większa od odległości Ziemi do tejże gwiazdy. Saturn jest drugą co do wielkości planetą Układu Słonecznego. Należy do grupy planet gazowych. Skład chemiczny, budowa oraz bilans energetyczny tego gazowego olbrzyma są prawie identyczne jak Jowisza. Masa Saturna jest około 95 razy większa niż masa Ziemi. Ze względu na gazową strukturę, jego gęstość nie przekracza gęstości wody.
 

 Uran

Uran krąży wokół Słońca w odległości prawie 2,9 miliardów kilometrów. Okres obiegu wokół Słońca wynosi 84 lata, a czas obrotu wokół własnej osi to zaledwie 17 godzin, co przyczynia się do powstania spłaszczenia planety. W atmosferze Uranu dominuje wodór, występuje w niej także metan. Astronomowie odkryli, że orbity wszystkich do tej pory odkrytych księżyców Uranu są położone w płaszczyźnie równika tej planety, co oznacza że są prostopadłe do orbity Uranu.

 Neptun

Neptun jest ósmą, ostatnią planetą należącą do Układu Słonecznego. Zaliczany jest do grupy planet określanych mianem gazowych olbrzymów. Na samym początku, zanim uzyskał obecną nazwę był nazywany „Planetą poza Uranem„, ostatecznie został nazwany imieniem rzymskiego boga mórz i oceanów – Neptuna. Jego masa jest aż 17 razy większa od masy Ziemi. Symbolem astronomicznym, jaki otrzymała ta planeta jest jedna ze znanych wersji trójzębu Neptuna. Płaszcz Neptuna charakteryzuje się występowaniem w nim dużych ilości wody, amoniaku a także metanu. Dodatkowo, posiada bardzo dużą przewodność elektryczną. Naukowcy sądzą, że na głębokości około 7 tysięcy kilometrów, rozkładający się metan tworzy kryształy diamentów.

Pluton

Pluton porusza się wokół Słońca po orbicie eliptycznej. Okrąża je w czasie 249 lat. Najmniejsza odległość Plutona od Słońca wynosi 29.8 jednostek astronomicznych zaś największa 49.6 jednostek astronomicznych. Ciekawostką jest, że orbita Plutona znajduje się w niektórych momentach bliżej Słońca niż orbita Neptuna. Ostatnio taki zdarzenie miało miejsce w latach 1979 – 1999. Orbita planety położona jest w płaszczyźnie nachylonej do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 17 stopni. Jest to największy kąt nachylenia wśród wszystkich planet Układu Słonecznego. Pluton obraca się wokół własnej osi w kierunku przeciwnym niż większość planet, w czasie 6.39 dnia. Wcześniej uznawany za 9 planetę Układu Słonecznego, od sierpnia 2006 jest już jednak planetą karłowatą. Powierzchnia Plutona jest mniejsza od powierzchni Rosji.